Thiếu máu - biểu hiện, triệu chứng của bệnh thiếu máu

Nếu bạn cảm thấy mình luôn mệt mỏi (mặc dù ngủ rất nhiều), sinh lực cơ thể giảm sút và có làn da tai tái thì thủ phạm có thể là do cơ thể bị thiếu máu. Mặc dù thiếu máu do sắt là chủ yếu nhưng đôi khi vẫn có thể do các nguyên nhân khác.

Biểu hiện của thiếu máu

Thiếu máu là một dạng bệnh rối loạn máu mà số lượng và kích cỡ của các hồng cầu bị thay đổi. Các tế bào hồng cầu với sự trợ giúp của chất sắt và hemoglobin sẽ vận chuyển ôxy từ phổi đi khắp cơ thể và vì thế bất kỳ sự thay đổi nào về kích cỡ hay số lượng của các tế bào này cũng sẽ ảnh hưởng tới lượng ôxy cung cấp cho cơ thể.

Thiếu máu khiến cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi.

Biểu hiện của thiếu máu rất phong phú và nó tác động tới tất cả các bộ phận của cơ thể. Thường thì các triệu chứng này không rõ ràng và dễ lầm lẫn với ngay cả bác sĩ, đặc biệt khi người bị bệnh là phụ nữ. Vậy nên để biết chính xác, bạn cần đến cơ sở y tế chuyên khoa.

Triệu chứng thiếu máu thiếu sắt có thể bao gồm:

• Mệt mỏi nhiều.
• Da nhợt nhạt.
• Điểm yếu.
• Khó thở.
• Nhức đầu.
• Hoa mắt chóng mặt.
• Lạnh tay và chân.
• Khó chịu.
• Viêm hoặc đau nhức lưỡi.
• Tăng khả năng nhiễm trùng.
• Móng tay giòn.
• Nhịp tim không đều (loạn nhịp tim).
• Thèm ăn các chất không dinh dưỡng một cách bất thường, chẳng hạn như bụi bẩn, nước đá hoặc tinh bột nguyên chất.
• Chán ăn, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ em bị thiếu máu thiếu sắt.
• Hội chứng chân không nghỉ: khó chịu ngứa ran hoặc bất thường cảm giác ở chân.

Đến gặp bác sĩ khi:

Phát triển các dấu hiệu và triệu chứng cho thấy thiếu máu thiếu sắt, hãy đến gặp bác sĩ. Thiếu máu thiếu sắt không phải là một bệnh có thể tự chẩn đoán hoặc điều trị. Hãy bổ sung sắt với sự giám sát của bác sĩ. Cơ thể quá tải chất sắt có thể nguy hiểm bởi vì dư thừa tích tụ sắt có thể tổn thương gan và gây ra các biến chứng khác.

Thiếu máu do “dinh dưỡng”

1. Thiếu máu do thiếu sắt

Bệnh này phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới (gấp khoảng10 lần) và chủ yếu là do: Thiếu chất sắt trong chế độ ăn hằng ngày, tai nạn hay chấn thương dẫn tới mất máu, mất máu âm thầm (do chảy máu trong, chủ yếu là ở ruột và vào kỳ kinh). Chị em trong độ tuổi sinh đẻ, trẻ nhỏ và thanh thiếu niên thuộc nhóm có nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt cao nhất. Trẻ mới sinh cũng có nguy cơ thiếu máu nếu trong quá trình mang thai, người mẹ bị thiếu máu.

Trong kỳ kinh, ước tính trung bình mỗi phụ nữ sẽ mất xấp xỉ 18mg sắt do một lượng lớn hồng cầu bị “thất thoát”.

2. Thiếu hồng cầu khổng lồ

Đây là loại thiếu máu chủ yếu do khả năng hấp thụ kém hoặc không được cung cấp đủ vitamin B12 và axit folic, 2 vitamin tối cần thiết cho sự phân chia tế bào. Theo đó mà các tế bào cần được bổ sung nhanh, chẳng hạn như hồng cầu thường chỉ phát tín hiệu giả là đã được sản xuất đủ và kết quả là dẫn tới thiếu máu.

Khi cơ thể không được cung cấp đủ axit folic sẽ dẫn tới tình trạng thiếu máu do thiếu hồng cầu khổng lồ. Chính vì thế, cơ thể của các bà bầu, các bà mẹ đang cho con bú, trẻ đang trong giai đoạn tăng trưởng nhanh và cả những người nghiện rượu sẽ đòi hỏi rất nhiều axit folic. Ngoài ra, sự thiếu hụt của sắt, kẽm và vitamin C cũng sẽ làm giảm khả năng hấp thụ axit folic của cơ thể.

Vitamin B12 có chủ yếu trong các sản phẩm động vật nên những người ăn chay (đặc biệt là những người kiêng cả trứng và các sản phẩm từ sữa) cũng thường bị thiếu chất này.

Tuổi tác cũng ảnh hưởng tới khả năng hấp thụ B12 bởi do lượng dịch vị trong dạ dày giảm theo tuổi. Dịch vị dạ dày có tác dụng kích hoạt vitamin B12 trong dạ dày và nhờ đó vitamin B12 dễ dàng ngấm qua thành ruột non.

3. Thiếu máu ác tính

Đây là một dạng khác của bệnh thiếu máu hồng cầu khổng lồ và triệu chứng của bệnh thường không rõ ràng và rất khó nhận biết. Nguyên nhân rất khó xác định, có thể là 1 hợp chất nào đó trong các tế bào dạ dày mà có khả năng hấp thụ vitamin B12 và nguyên nhân sâu xa có thể là do di truyền hay rối loạn tự miễn. Biểu hiện của tình trạng này là hội chứng dị ứng với chất gluten (có trong lúa mỳ, yến mạch, lúa mạch đen) và những người từng phẫu thuật đường ruột.

Tiêm vitamin B-12 là cách duy nhất điều trị bệnh này.

Bệnh cũng thường gặp nhiều ở người trưởng thành và chủ yếu do:

• Chế độ ăn thiếu các loại thực phẩm giàu axit folic hay B12 như thịt, thịt gia cầm, cá, trứng, phô mai, sữa, rau xanh, men bia và nấm.
• Nghiện rượu.
• Nấu quá kỹ khiến axit folic bị phá hủy.
• Thiếu vitamin C, sắt và kẽm
• Giảm tiết dịch vị
• Từng phẫu thuật dạ dày hay ruột non
• Dị ứng gluten
• Do di truyền

Một số biểu hiện thiếu máu ở phụ nữ

Đối với phụ nữ do kinh nguyệt, thể chất và lý do khác dễ khiến cho cơ thể bị thiếu máu ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe. Vì thế cần sớm nhận biết tình trạng thiếu máu để có phương hướng bổ sung, điều trị sớm.

1. Nhìn vào mắt

Chủ yếu là để xem màu mắt và rõ ràng. Trẻ em có một đôi mắt rõ ràng, còn ở người trung niên đôi mắt đã trở nên đục hơn. Mắt rõ ràng và sáng cho thấy máu đầy đủ. Những người da trắng nhưng mắt mờ đục hoặc vàng nó cho thấy rằng máu gan không đủ. Lòng trắng của mắt với phổi và ruột già có liên quan chặt chẽ, nếu đôi mắt đỏ ngầu cho thấy phổi và ruột già bị nóng. Túi dưới mắt là một mô tả tuyệt vời của lá lách, khô mắt, mí mắt nặng, cũng đại diện cho thiếu máu.

2. Tai

Tai là một mô hình thu nhỏ của cơ thể con người, những thay đổi trong gần như tất cả các cơ quan có thể được hiển thị từ tai, bởi vì đó là cơ quan có liên hệ chặt chẽ với thận. Mọi người thường nói, "Phúc cho đôi tai lớn". Tai dày, to cho thấy thận đầy đủ khỏe mạnh và hiệu năng, còn tai gầy và nhỏ cho thấy thận yếu. Tai lớn, mềm, ít thịt và xương nhiều hơn, thùy tai đầy đủ, thể hiện tình trạng dinh dưỡng của tốt. Tai nhỏ, cứng nhắc, ít xương và thịt nhiều hơn, thùy tai mỏng, cảnh báo tình trạng thiếu dinh dưỡng của cơ thể.

Tai tái màu trắng thường gặp khi thời tiết lạnh, nhưng cũng có trường hợp tìm thấy có liên quan đến gan, túi mật hoặc nhiệt. Đường dái tai chéo rõ ràng cho thấy tim bị thiếu hụt máu. Ù tai và điếc phản ảnh điểm yếu của thận. Một số mạch máu trong tay cũng vậy cũng xác định chức năng phổi bất thường, chẳng hạn như bệnh tim mạch vành, hen suyễn.

3. Tóc

Tóc và gan và thận có liên quan chặt chẽ. Thận bản chất là một cơ bản sự phát triển tóc của con người, việc duy trì sức khỏe liên quan chặt chẽ với thận. Sự suy giảm của tóc trắng là hiệu suất của máu gan thận, mái tóc chậm phát triển một số người trẻ, và kèm theo triệu chứng nóng nảy, dễ giận dữ, chủ yếu là vì gan nóng Nếu cộng thêm thiếu ngủ, thắt lưng và đầu gối yếu, ù tai thì đó là tín hiệu thận không đủ máu. Nếu mái tóc dần thưa thớt thì chúng ta phải bảo vệ chống lại các vấn đề của máu khắp cơ thể. Tốc độ tăng trưởng tóc kết hợp với máu gan, nếu thiếu máu gan, tóc sẽ phát triển chậm và khô.

4. Bàn tay

Đầu tiên, nhiệt độ tay là một biểu hiện trực tiếp của máu người. Nếu bàn tay có đủ máu thì chúng sẽ luôn ấm áp, nhưng nếu quá nóng hoặc lòng bàn tay đẫm mồ hôi lạnh thì đó là dấu hiệu cho thấy bạn đang thiếu máu. Ngón tay nhiều thịt và linh hoạt là máu đầy đủ, ngược lại nếu ngón tay yếu hoặc mỏng cho thấy tình trạng thiếu máu. Bàn tay dày, mạnh mẽ, linh hoạt, thường là được máu cung cấp đầy đủ, ngược lại nếu lòng bàn tay dày, yếu, kém linh hoạt thì năng lượng kém, mệt mỏi và thiếu máu.

5. Da

Làn da phản ánh rõ rệt nhất tình trạng sức khỏe của bạn, khi quan sát chủ yếu là chú ý tới độ sáng, độ đàn hồi và nếp nhăn trên da. Da và phổi liên quan với nhau, nếu da màu hồng hoặc trắng, lại đi kèm với vẻ sáng bóng, đàn hồi, không có nếp nhăn, không có đốm xỉn màu, nghĩa là phổi đủ máu. Trái lại, da thô ráp, không sáng, xỉn màu, màu vàng, trắng, xanh, hay đỏ cũng phản ánh một tình trạng sức khỏe kém, cơ thể thiếu máu.

6. Răng

Răng liên hệ chặt chẽ nhất với thận, chẳng hạn như răng người lớn, nếu răng rời, thưa thớt đồng nghĩa với chức năng thận hoạt động kém. Nướu răng thì liên quan đến đường tiêu hóa. Trong trường hợp nướu răng sưng đỏ cho thấy dạ dày nóng, thậm chí có liên quan tới viêm dạ dày. Khuyết răng, xương ổ răng bị mất là do xương ổ răng không mạnh, không vững chắc, và thậm chí là biểu hiện rõ rệt của chứng loãng xương.

7. Hãy lắng nghe giọng nói

Giọng nói là đại diện tiêu biểu của máu trong cơ thể. Máu đủ thì tiếng nói mạnh, to và rõ ràng, mà quan trọng là phổi đủ hiệu suất. Nếu máu không đủ, tất nhiên tiếng nói của bạn cũng sẽ hiển thị rõ rệt.

8. Giấc ngủ

Nhanh chóng đi vào giấc ngủ, ngủ ngon, ngủ sâu một giấc cho đến khi tỉnh dậy cho thấy máu trong cơ thể đầy đủ. Ngược lại, khó ngủ, dễ thức giấc, thở sâu hoặc ngáy phản ánh hiệu suất của các khí và thiếu máu.

Tình trạng thiếu máu cần phải điều trị kịp thời. Khi xuất hiện những triệu chứng điển hình nói trên, đừng bỏ qua mà hãy nhanh chóng đến gặp bác sỹ nhé!

Điều trị và phòng ngừa thiếu máu

Các bác sĩ đều khuyến nghị một chế độ ăn giàu chất sắt để phòng các bệnh thiếu máu do sắt, chẳng hạn như: gan bò, thịt gia cầm, cá, mầm lúa mỳ, hàu, hoa quả khô, ngũ cốc bổ sung sắt, trứng.

Dưới đây là khuyến nghị đã được công nhận đối với những người thiếu máu “dinh dưỡng” của Felicia Busch:

• Ăn đa dạng các loại thực phẩm, đặc biệt là các thực phẩm giàu sắt và axit folic, chẳng hạn như thịt bò, thịt lợn, thịt gia cầm (chọn thịt nạc) và các loại rau lá xanh.
• Cung cấp vitamin C cho cơ thể: Ăn các loại quả giàu vitamin C như cam, chanh…giúp hấp thụ chất sắt tốt hơn.
• Dùng đồ nấu bằng gang khi nấu ăn sẽ tốt hơn cho những người bị thiếu máu.
• Không hút thuốc: Hút thuốc làm tăng nhu cầu vitamin của cơ thể vì thế nên tránh hút thuốc.
• Dùng viên bổ sung chất sắt: Uống viên nang bổ sung chất sắt có thể gây khó chịu ở dạ dày, gây buồn nôn và táo bón vì thế nên uống thuốc sau khi đã ăn no và nên ăn nhiều rau xanh và hoa quả.